Dag 9 - 2e dag zee ijs

Donderdag 6 april 2017

Svea, Longyearbyen

Gemiddelde temperatuur = -11.9℃

Right arrow

Dag deel 1

Het is donderdag 6 april 2017 en Machiel en ik staan weer om 5:45 op in het prachtige Svea. Vandaag is het weer gelukkig wat beter dan gisteren; er valt nog maar een beetje sneeuw in de ochtend, en de wind is een stuk minder hard.

Omdat we vanavond direct na het werken op het ijs (na het avondeten) terug zullen rijden naar Longyearbyen, moeten we voor het vertrek naar het ijs onze spullen al pakken. Zo gezegd, zo gedaan, en om 6:30 zitten we alweer aan het ontbijt.

Om 8:00 zijn we op dezelfde locatie als eergisteren; daar vinden we al onze meetinstrumenten en tools terug. Uniek aan deze plek is dat je overal gewoon alles kan laten liggen; het wordt toch niet gejat. Niemand steelt op Spitsbergen en dat is ook logisch: als je hier een auto jat, hoeft de eigenaar ervan alleen maar even de enige paar kilometer weg die er op dit eiland zijn langs te rijden om te zien wie zijn auto heeft gestolen! Super fijn en vertrouwd gevoel hier dus.

Vandaag mag mijn groepje een super gaaf experiment voorbereiden; het “ice ridge fracture” experiment. Een aantal maanden terug zijn de docenten al op precies deze plek geweest en hebben ze een blok ijs van 5 bij 3 meter (en 60 centimeter dik) weggezaagd, zodat er een open stuk water ontstond. Daarna hebben ze blokken zee ijs achter hun sneeuwscooters gehangen met een touw, om die blokken vervolgens met behulp van een schans in het open stuk water te lanceren. Al die blokken ijs in dat open stuk water blijven vervolgens drijven, en langzaam groeit het open water weer helemaal dicht met ijs. Samen met de blokken ijs vormt het geheel een geconsolideerde laag ijs: dit is een vorm van ijs die in de natuur vaak voorkomt, bijvoorbeeld als er twee grote ijsplaten tegen elkaar aan botsen en langzaam steeds verder tegen elkaar aan worden gedrukt. Hieronder een plaatje van zo’n ijsrug:

Na het maandenlange proces om dit stuk zee ijs op een half kunstmatig – half natuurlijke manier te maken, is het vandaag onze taak om dit ijs binnen 1 seconde te laten breken; fuck yeah! Dit doen we op een zelfde manier als dinsdag; eerst maken we het blok zee ijs los van de rest van het ijs door een gleuf van 60 centimeter diep te maken langs de rand van het stuk ijs wat we moeten hebben. Hiervoor gebruiken we een machine die recht uit een horrorfilm lijkt te komen: de Ditch Witch kettingzaak uit Texas, America (fuck yeah).

The Ditch Witch chainsaw machine. Photo credits: Runa Skarbø.

Om de gleuf te maken is het nodig om hier en daar was ijs weg te zagen met een andere kettingzaag. Al het grove werk met de grote en kleine kettingzaag wordt gedaan door een grote sterke Rus, genaamd Shestov.

Photo credits: Runa Skarbø.

Photo credits: Runa Skarbø.

Hier staat de kettingzaag omlaag gericht, en slijpt zo het ijs weg. Photo credits: Runa Skarbø.

Daarna maken we in het midden van het blok een inkeping, om daar de rode metalen schaar in te zetten. Als dit klaar is, linken we de hydraulische schaar aan de computers en kan het grote experiment beginnen.

Photo credits: Runa Skarbø.

Photo credits: Runa Skarbø.

Met een rap tempo wordt er steeds meer kracht uitgeoefend op het ijs via de inkeping (in laterale richting), tot opeens… BIEM! Binnen een oogwenk is het hele blok door midden gescheurd, en je hoorde de scheur “propageren” door het ijs, zoals wij, academici, dat dan noemen.

Hier is de scheur in het ijs goed zichtbaar. Photo credits: Runa Skarbø.

Photo credits: Runa Skarbø.

Photo credits: Runa Skarbø.

Photo credits: Runa Skarbø.

Na deze spectaculaire proef nemen we nog wat sterkte, temperatuur en zoutgehalte samples van het blok ijs, zoals je hierboven ziet. Maar telkens als we verder het ijs in boren, breekt het in nog meer stukken op. Een keer brak het ijs ook recht tussen mijn benen door, terwijl ik erin aan het boren was. Gelukkig is er niemand in het ijs gevallen, maar stel dat zou gebeuren; dan zijn we daarop voorbereid:

Photo credits: Runa Skarbø.

Iedereen heeft een oranje touw om zijn nek, met aan de uiteindes twee metalen holle cilinders. Deze zitten in een borstzak van je pak, en dat borstzakje staat altijd open. Stel je valt in een gat in het ijs, dan pak je snel deze twee metalen cilinders, en die ram je dan het ijs in. Omdat het touw achter je nek zit, kan je dan niet verder het ijs in zakken. Ook kun je daarna zelf het water uit klimmen (met een nat pak van ~20kg aan) als er niemand in de buurt is om je te helpen.

Heel de dag hebben we superhard gewerkt, waarbij je het steeds te koud of veel te warm hebt. Bij een klein beetje inspanning krijg je het al gelijk veel te warm in het pak. Ook je vingers worden op zo’n dag vaak veel te koud, omdat je vaak je wanten uit moet doen om de wat fijnere handelingen te kunnen verrichten. Dan komt er weer wat sneeuw op je vingers of handschoentjes (die je onder je wanten aan hebt), en als je je wanten dan weer aan doet smelt die sneeuw, waardoor je vingers nat worden, en nat = koud als het vriest, dus ja. Na alle experimenten op de ice ridge hebben we een groepsfoto gemaakt (met het geleende statief van mijn tante Helen: dank daarvoor), zie hieronder.

Heel de AT-307F groep. Photo credits: Runa Skarbø.

Omdat er niet genoeg werk meer wat voor heel de groep, ging rond 17:00 het grootste deel van de groep terug naar de kantina om te gaan eten. Het buffet is daar open van 17 tot 19. Ik bleef nog even om de laatste dingen mee af te maken; samen met Shestov en Wenjun ging ik terug naar de plek waar we eergisteren de fracture test hebben gedaan. Wenjun wil daar het blok ijs waar de scheur in zit die we gemaakt hebben meenemen, voor nader onderzoek in de universiteit. Dit is best een lomp klusje, want de kettingzaag gaat maar tot ongeveer de helft van de dikte van het ijs. De rest moeten we dus losmaken met een soort van harpoen:

Na heel wat hakken, zaken en springen op het blok ijs komt ie dan eindelijk los! Dan is het een kwestie van de gripjes erin schroeven, zoals je hier ziet:

En dan kun je het blok ijs eruit trekken, wat Shestov en mij nog best veel moeite kost (blok ijs van 40x20x60cm). Very heavy hè.

Na alles opgeruimd te hebben, kunnen we dan eindelijk ook naar de kantine gaan om te eten. We moeten snel zijn, anders is het buffet al gesloten! Omdat dit de laatste dag op het zee ijs is, moeten we alle equipment weer meenemen; dus ook de 500kg zware kettingzaag. Professor Løset heeft een sterkere sneeuwscooter dan de rest van ons; dus neemt hij de machine mee op zijn slee. Alleen om de slee al van zijn plek te krijgen, moeten we met vier man duwen terwijl de professor gas geeft op zijn scooter. Het van zijn plek krijgen is echter niet de enige hindernis: ook moet de professor het apparaat nog over een heuveltje van ~20 meter hoog trekken, zie hieronder.

Het heuveltje waar we overheen moeten met de machines op de sledes.

En ja hoor; op de top van de heuvel komt de professor vast te zitten met zijn aanhanger. De sneeuwscooter heeft daar ook wat minder grip door de stenen die daar liggen (i.p.v. sneeuw). Uiteindelijk blijkt de enige optie om de slee weer bewegend te krijgen: het vastmaken van ook Shestov’s sterkere sneeuwscooter aan de slee + 6 man die de slee duwt. Iedereen zet kracht, de twee sneeuwscooters zetten hun volledige koppel weg op de sneeuw, en… HENG! Daar gaan we weer. Op naar het welverdiende avondmaal!

Om 18:30 zijn we terug in de kantine, waar we snel eten, want we hebben vanavond nog een hele expeditie terug naar onze thuisbasis Longyearbyen voor de boeg.

We rijden dezelfde route terug, van Svea naar Longyearbyen.

Dag deel 2

Gelukkig hadden we vanochtend onze koffers al gepakt; dus nu is het alleen nog een kwestie van alles vastmaken aan de sneeuwscooters. Omdat er blijkbaar een ongeschreven akkoord is ontstaan dat iedereen weer op dezelfde sneeuwscooter gaat, pak ik weer mijn geliefde UNIS 28 scootah, en koppel ik de koffer-slee erachter. Machiel en ik zorgen dat alle 19 koffers in de slee komen te zitten, en samen met Svein verzekeren we dat er niks uit kan vallen m.b.v. straps.

What a beauty.

Om 20:15 is het dan eindelijk zo ver; tijd om onze sneeuwscooters weer terug naar huis te brengen. Deel 2 van deze dag begint nu, en wat hebben we naar deze super toffe rit uitgekeken. Hieronder komt telkens een stukje tekst, met daaronder meteen een stukje video (inclusief muziekje) wat bij dat stukje tekst hoort. Tijdens de rit heb ik een videocamera (GoPro Hero 2) op mijn helm gehad, waardoor je op film precies ziet wat ik ook zag op dat moment. Het spreekt voor zich. Heng heng!

Het eerste stuk rijden we door de fjord van Svea, over een dik pak sneeuw. Na 5 minuten komen we echter al gedwongen tot stilstand, omdat er een sneeuwscooter achter ons gekanteld is. Best knap, want het was daar totaal niet steil. Later leerden we dat de mensen op de zekere sneeuwscooter ook totaal niet mee leunde in de bochten (wat essentieel is om je sneeuwscooter in balans te houden).

Na een “headcount” kunnen we verder en beginnen we aan de klim van 0 naar 900 meter hoogte. Het eerste deel is een vrij smal stuk, met een afgrond aan beide kanten. Ook zit er in het begin een mega steil stukje tussen, waar je echt met heel je lijf naar rechts moet leunen om niet de afgrond in te duiken.

Onderweg naar boven hebben we een prachtige oranje lucht, omdat de zon bijna onder gaat. Misschien zijn we nog op tijd boven om de zonsondergang in het dal te zien!

Op de sneeuwscooter besef ik mezelf dat ik echt in een super mooie omgeving ben en daar lekker met de sneeuwscooter doorheen aan het crossen ben, in een colonne van 9 andere scooters. Wat een leipe ervaring, ouwe. Echt een paradijsje hier, en voor mij persoonlijk zeker een extra motivatie om de opwarming van de aarde proberen af te remmen. Op het filmpje hieronder zie je me vrij voorzichtig naar beneden rijden; dit vanwege mijn zware slee van ~250 kg (met iedereens koffer erin).

Ondanks dat ie vrij sterk is, heeft mijn sneeuwscooter het nog niet heel makkelijk met het beklimmen van deze berg; bijna heel het stuk naar boven gaf ik vol gas, en dat was ook nodig om vooruit te komen.

Bijna helemaal bovenaan (ik kon de top zien) begon mijn scooter steeds langzamer te rijden, en ja hoor; ik zat vast! Onder andere Jørgen rijdt mij hard lachend voorbij (slim: anders komt hij zelf ook vast te zitten) en anderen schieten te hulp. Bij het loskoppelen van mijn slee begint deze de verkeerde kant op te glijden, maar “alles onder controle” natuurlijk. De scooter zit echt ver ingegraven in de sneeuw, dus de enige oplossing is grof geweld. De professor komt om mij eruit te trekken met een sleeptouw!

Eenmaal bovenop, koppelen we de slee + koffers weer aan mijn scooter.

En we zijn weer ready to go! We zijn precies op het moment dat de zon onder de horizon verdwijnt precies bovenop de gletsjer, wat een onvergetelijk uitzicht geeft over het sneeuwlandschap. Kijk zelf maar.

Photo credits: Runa Skarbø.

Photo credits: Runa Skarbø.

Photo credits: Runa Skarbø.

Door het kleine aantal kilometers op de sneeuwscooters ben ik er al achter dat het veel leuker is om niet precies door de “tracks” (sporen) van degene voor je te rijden, maar juist een beetje door de verse sneeuw. Jørgen, die voor mij rijdt, heeft dit ook helemaal door. Het is dus leuker, en is ook nog eens leuker voor jou om naar te kijken! Voor iedereen beter dus.

Oranje / paarse / roze luchten + een geweldig wit dal voor sneeuw voor ons, zonder andere mensen of dingen die door mensen zijn gemaakt. Een stukje puur natuur / paradijs!

Als we even stoppen heb ik tijd om met Klemens en Machiel te praten. Heel onze trip in Spitsbergen valt de batterij van onze Gopro’s al heel snel uit, door de lage temperaturen (daar kunnen batterijen niet goed tegen). Dus ook voor deze sneeuwscooterrit hadden Machiel en ik verwacht dat mijn Gopro het hooguit 10 minuutjes zou vol houden. Uiteindelijk heeft hij bijna 1.5 uur aaneensluitend gefilmd, echt super. Machiel’s verbazing is ook mooi van zijn gezicht af te lezen (zie hieronder): “Wtf dude! You still have… three bars. What the fack!?!”

Vol adrenaline, gevoel van vrijheid en euforie rijden we daarna verder: dit is misschien wel het vetst wat ik ook heb gedaan.

De bagage van de professor is los komen te zitten, dus maken we een korte pitstop. Ook gaat er het gerucht dat er een scooter achter ons weer is gekanteld, waar iedereen erg door verbaasd is omdat het hier 100% vlak is: “Now, how is that possible?”.

Dan het laatste stuk van de vier uur durende expeditie (met de Gopro footage van Machiel). Hier zie je mij rijden, omdat ik meteen voor Machiel rijd. Op de heenreis naar Svea wist ik het nog niet en reed ik in de “Standard mode”, maar er zit een “Sport mode” op de sneeuwscooter (bedankt Jørgen, voor deze gouden tip). Die stond op terugweg natuurlijk wél aan. Zoals de fabrikant beschrijft:

"The ECO mode limits the top speed at 70 km/h. The Standard mode allows full power with a soft throttle response, whereas in the Sport mode, the sled responses to throttle in a sporty and sharp manner.”

Gas erop dus! Henghengheng!

De sport stand doet iets met je. Als de sport stand aan staat kun je niet meer langzaam, rustig of voorzichtig rijden. Je wil gaan, en lekker slalommen door dat pak sneeuw. Lekker speels. Even extra inhouden, en dan vol gas geven. Genadeloze acceleraties ervaren.

Machiel kwam nog even naast mij rijden om mijn sneeuwscooterkunsten te filmen. Dit zag ik, en liet dus even iets leuks zien: staan, vol gas erop en een mooie slalom. Zie hieronder.

Echter, zoals je misschien al op het filmpje ziet, kwam Machiel niet naast mij rijden om een mooi stukje film te schieten. Hij kwam naast mij rijden omdat er een strap van mijn slee los was gekomen. Ik moest dus stoppen, zodat we de strap weer vast zouden maken. Als je je dan voorstelt wat Machiel in gedachte had voor wat ik moest doen, deed ik zegmaar precies het tegenovergestelde. Best grappig. Quotes van Machiel toen ik tot stilstand was gekomen: “You are playing too much, man.” en “Ey Max, er zitten ook allemaal laptops in hè!”. Oké, oké, zeker waar. Op het bovenstaande filmpje zie je inderdaad de koffers best flink op en neer gaan. Achteraf hoorden we ook wat degene die weer achter Machiel reed dacht over mijn stunts: “I was thinking, ‘This guy is crazy! My laptop and passport is in there!!’” Sorry guys, gelukkig is er niks kapot gegaan!

Sorry guys!

Na deze laatste stop rijden we door naar Longyearbyen, waar we rond twaalf uur aan komen. Snel alles opruimen, en naar bed. Helemaal gesloopt, maar totally worth it. Wat een dag!

Photo credits: Runa Skarbø.

Photo credits: Runa Skarbø.

Photo credits: Runa Skarbø.

Photo credits: Runa Skarbø.

Photo credits: Runa Skarbø.

Bij aankomst in het UNIS Guest House treffen we weer een heerlijke kamer aan, met twee zwanen die samen een hartje vormen – gevouwen van handdoeken – op onze bedjes. Wat romantisch, weltrusten!